PERSPEKTYWA 2022 (z przedłużeniem do 2026 r.) to horyzont czasowy strategii biznesowej Grupy Kapitałowej PGNiG
Grupa PGNiG w 2022 r. to lider w Polsce, ale też znaczący gracz na rynku gazu w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, który stworzył hub gazowy dla całego regionu na bazie terminalu LNG w Świnoujściu oraz całej rozbudowanej infrastruktury transgranicznej. Dzięki rozbudowie infrastruktury gazowniczej osiągnięto realną dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, co jest fundamentem bezpieczeństwa energetycznego Polski.Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacji
Trwa stały rozwój gazomobilności bazujący na CNG i Compressed Natural Gas, gaz ziemny sprężony do ciśnienia 20–25 Mpa.LNG, realizowany przez Grupę PGNiG. Coraz więcej pojazdów z floty transportu publicznego w kraju jest napędzanych ekologicznym paliwem Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacjiCNG. Według PGNiG Obrót Detaliczny w najbliższym czasie po polskich drogach będzie jeździć łącznie 500 autobusów gazowych zasilanych ekologicznym gazem Compressed Natural Gas, gaz ziemny sprężony do ciśnienia 20–25 Mpa.CNG. Szacuje się, że do 2023 r. będzie ich już ponad tysiąc.Compressed Natural Gas, gaz ziemny sprężony do ciśnienia 20–25 Mpa.
Ponadto Grupa PGNiG swoją tradycyjną działalność poszukiwawczo-wydobywczą opartą na gazie ziemnym bilansuje rozwijanym dynamicznie nowym segmentem OZE. Stale rozwija swoją obecność w ciepłownictwie, gdzie jest integratorem całej branży. W tym segmencie zwiększa aktywa oraz realnie wprowadza dekarbonizację energetyki poprzez systematyczne przechodzenie na siłownie gazowe czy opierając się na OZE, wymieniając tym samym starsze piece węglowe. Jednocześnie Grupa stale wspiera rozwój nowych technologii i wdrażanie ich do biznesu, szczególnie technologii wodorowych. W roku 2022 PGNiG ma stworzyć spójny łańcuch kompetencji wodorowych, który pozwoli na dalszy rozwój biznesowy tego obszaru.
PERSPEKTYWA 2030 to horyzont czasowy polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej
Czwarta rewolucja przemysłowa, tzw. Przemysł 4.0, dotyka w chwili obecnej niemalże każdego sektora związanego z produkcją przemysłową. Idea ta opiera się na wykorzystaniu i integracji różnorodnych technik cyfrowych, takich jak: Internet rzeczy (IoT), big data, inteligentne sensory czy rozszerzona rzeczywistość (AR), w celu kompleksowej automatyzacji procesu produkcyjnego oraz przeniesienia części procesu decyzyjnego na poziom sztucznej inteligencji (SI).
Tak istotny trend w przemyśle wpłynął na sektor gazu, paliw i energii oraz pozwala na cyfrową optymalizację większości obszarów działalności przedsiębiorstw. Szacuje się, że do 2024 r. światowy rynek rozwiązań typu digital oilfield osiągnie wartość 30,4 mld USD, co będzie wzrostem o ponad 26% w stosunku do 2019 r. (wg danych „Digital Oilfield Market” MarketsandMarkets).
Obecnym polskim przykładem wpisującym się w obszar digitalizacji procesów przemysłowych jest projekt Zintegrowany System Zarządzania Złożem, który wspiera optymalizację działalności wydobywczej PGNiG. W procesie poszukiwania i eksploatacji złóż biorą udział m.in. geolodzy, inżynierowie złożowi i produkcyjni oraz ekonomiści. W każdej z tych dziedzin niezależnie tworzy się, gromadzi i wykorzystuje ogromne ilości danych. Platforma „Cyfrowe złoże” integruje wyniki pracy specjalistów z różnych dyscyplin w jeden model złożowy, jednocześnie ułatwiając optymalne wykorzystanie danych. Ten cyfrowy model pozwala m.in. symulować różne scenariusze wydobycia z kilku złóż jednocześnie, zwiększać dokładność prognoz, optymalizować program wierceń, analizować efekty planowanych inwestycji (CAPEX) oraz optymalizować zużycie energii (OPEX), jak również łańcuchy dostaw.
Nieuchronnym efektem postępującej cyfryzacji i rozwoju Przemysłu 4.0 jest to, że przedsiębiorstwa zaczynają tworzyć i akumulować nowy rodzaj zasobów – dane. O ile w podstawowych zastosowaniach najważniejsze były zawsze najbardziej aktualne dane opisujące stan procesów, o tyle w bardziej zaawansowanych zastosowaniach coraz większą wartość zyskują dane historyczne. Mogą one posłużyć np. do stworzenia modelu predykcji awarii urządzeń, optymalizacji procesów wydobywczych, wirtualnego poszukiwania złóż naturalnych itp. W tradycyjnych branżach przedsiębiorstwa mają jeszcze dość ograniczoną wiedzę na temat tego, jakie dane posiadają, jak mogą je wykorzystać i jaką mają potencjalną wartość. To oczywiście będzie się zmieniało z czasem, a dla najbardziej aktywnych i sprawnych firm w sektorze dane i oparte na nich usługi mogą stać się nawet nową linią biznesową. Aby myśleć o eksploracji i realnym korzystaniu z tej nowo budowanej wartości, firmy muszą zmierzyć się z szeregiem nowych wyzwań i zadań związanych ze świadomym podejściem do zarządzania danymi, informacjami i wiedzą, wdrażając np. procesy i rozwiązania typu data governance. (Więcej na ten temat w raporcie opublikowanym w 2019 r. przez PGNiG – W kierunku energii przyszłości, link: PGNiG-InnowacjeTechnologie wodorowe to obszar, który w najbliższej przyszłości odegra ważną rolę w rozwoju całego sektora energetycznego. Aktualnie zużywa się globalnie ok. 70 mln ton wodoru rocznie, głównie do procesu rafinacji ropy naftowej oraz produkcji chemicznej (wg „The Future of Hydrogen”, IEA, 2019). Obecnie jednak jest on wytwarzany głównie z paliw kopalnych, co powoduje powstanie znaczącego śladu węglowego. Przyszłość należy zatem do „czystego” wodoru, który może być wytwarzany np. w procesie elektrolizy – metody, która nie pociąga za sobą negatywnych skutków związanych z emisją CO2 do atmosfery.
Sposób ten wykorzystuje czasowy nadmiar energii elektrycznej występujący zwykle w energii odnawialnej (tj. wiatr, słońce). Koszt energii jest w tej sytuacji bardzo niski, a jej odbiór stanowi często ratunek dla systemu elektroenergetycznego, dla którego nadmiar energii jest istotnym problemem. W takim układzie wytwarzanie wodoru może być ekonomicznie opłacalne nawet w tak energochłonnej metodzie jak elektroliza. W Polsce prace badawcze, których celem jest opracowanie nowoczesnej technologii wytwarzania wodoru z OZE z uwzględnieniem metody elektrolizy, PGNiG prowadziło od 2018 r. w ramach projektu ELIZA. W 2020 r. PGNiG ogłosiło nowy kompleksowy program: Wodór – Czyste Paliwo dla Przyszłości, na który składa się kilka projektów – od produkcji „zielonego wodoru” poprzez jego magazynowanie i dystrybucję aż do wykorzystania w energetyce przemysłowej. Program ten obejmuje: budowę badawczej stacji tankowania pojazdów wodorem – projekt Hydra Tank, New Fuel Lab, analizę czystości wodoru i badania nad paliwami alternatywnymi, wykorzystanie wodoru w energetyce przemysłowej, Projekt InGrid – Power to Gas, produkcję wodoru z wykorzystaniem OZE oraz badanie możliwości przesyłu wodoru z wykorzystaniem sieci dystrybucyjnych gazu ziemnego, wykorzystanie podziemnych magazynów gazu do magazynowania wodoru.
Widoczny jest także trend związany z badaniami nad możliwością wykorzystania wodoru jako dodatku do innych surowców energetycznych, np. gazu ziemnego, co jest częścią programu PGNiG. Nowoczesny system gazowniczy stwarza nowe możliwości współdziałania systemów elektroenergetycznego i gazowego, tworząc swoisty makroukład energetyczny. Obecnie w sieciach gazowych stosuje się nowoczesne materiały, złożone układy telemetrii, monitorowania i diagnostyki. O ile funkcjonalność i zasady działania systemu jako całości nie uległy zasadniczym zmianom, o tyle nie ma wątpliwości, że pojawiają się nowe wyzwania, którym przyszły system będzie musiał sprostać, a jednym z nich będzie możliwość występowania w sieciach gazowych gazów o bardziej zróżnicowanym składzie (np. gaz ziemny z domieszką wodoru) czy większa zmienność w zakresie dołączania i odłączania nowych źródeł gazu. Nowa sieć gazowa będzie musiała mieć bardziej dynamiczny charakter, w tym zdolność do zmiennych warunków pracy i otoczenia.
PGNiG jako firma gazownicza ma odpowiedni potencjał do zatłaczania i magazynowania wodoru. Już same systemy gazownicze można uznać za potężne magazyny energii. Ocenia się, że średniej wielkości system gazowniczy europejskiego kraju ma szacunkową pojemność kilkudziesięciu i więcej TWh. Interesującym potencjalnym miejscem magazynowania wodoru mogą też być kawerny solne. Tego typu magazyny charakteryzują się bardzo wysokimi wartościami mocy zatłaczania i odbioru gazu w stosunku do pojemności czynnych. Ponadto nie wymagają one dużej zabudowy naziemnej, a wybudowanie instalacji jest znacznie tańsze i szybsze niż w przypadku klasycznych magazynów gazu, łatwiej je monitorować i obsługiwać. Magazyny gazu w kawernach solnych mogą wykonywać wiele cykli zatłaczania i odbioru w ciągu roku. Mają też stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa pod względem szczelności.
Ważnym obszarem technologicznym jest rozwój prac nad ogniwami paliwowymi oraz szeroko rozumianym transportem. Przewiduje się, że w dłuższym okresie pojazdy oparte na rozwiązaniach wodorowych będą wypierać pojazdy z napędem akumulatorowym. Szczególnie dotyczy to transportu ciężkiego, w ramach którego oczekuje się od pojazdów długich zasięgów oraz krótkiego czasu ładowania/tankowania.
O znaczeniu rozwoju technologii wodorowych dla przyszłości światowego transportu może świadczyć stworzona przez Koreę Południową – jednego z największych producentów samochodowych na świecie – mapa rozwoju technologii wodorowych zakładająca osiągnięcie do 2040 r. produkcji napędzanych wodorem pojazdów FCEV (Fuel Cell Electric Vehicle) na poziomie 6,2 mln sztuk. W kontekście dalszego rozwoju technologii wodorowych istotne dla sektora będzie budowanie całego łańcucha wartości, w tym zwłaszcza części odpowiedzialnych za konsumpcję wodoru, tak by podaż spotkała się z odpowiednim popytem. (Więcej na ten temat w raporcie opublikowanym w 2019 r. przez PGNiG – W kierunku energii przyszłości, link: PGNiG-InnowacjeObszar odnawialnych źródeł energii jest w chwili obecnej jednym z kluczowych obszarów wyzwań technologicznych sektora gazu, paliw i energii. Wspiera go unijna polityka neutralności klimatycznej („Europejski Zielony Ład”), co przekłada się na preferencyjne finansowanie inwestycji w OZE. Jednocześnie rozwojowi tego obszaru sprzyja konieczność dekarbonizacji energetyki. Gaz ziemny dla OZE może pełnić rolę stabilizatora systemu.
Analiza trendów panujących na rynku energii odnawialnej wskazuje, że najbardziej dynamicznie rozwijającą się technologią są słoneczne panele fotowoltaiczne, które w 2018 r. odpowiadały za ponad połowę całości nowo zainstalowanej mocy, jeżeli chodzi o energię odnawialną na świecie. Również istotnymi oraz intensywnie rozwijanymi technologiami OZE są technologie związane z energią wiatrową. Prognozuje się, że do 2023 r. całkowita moc z energii wiatrowej na świecie wzrośnie o ponad 60% w porównaniu z rokiem 2018 („Renewables 2018”, IEA). W tym aspekcie szczególnie interesujące wydają się projekty tworzenia farm wiatrowych na morzu pozwalające na budowę większych, bardziej efektywnych oraz mniej uciążliwych dla społeczeństwa instalacji wiatrowych.
Energia wiatrowa jest również zauważalnym trendem wśród polskich przedsiębiorców, czego przykładem może być m.in. Grupa Kapitałowa PGE, która – według wypowiedzi przedstawicieli firmy podczas Forum Ekonomicznego w Krynicy w 2019 r. – do 2025 r. ma osiągnąć poziom 1,6 GW, a do 2030 r. – 2,5 GW energii pochodzącej z farm wiatrowych.
Dodatkowym czynnikiem rozwoju OZE jest pobudzanie rynku małych producentów energii, prosumentów oraz firm tworzących innowacyjne rozwiązania z obszaru produkcji, dystrybucji czy magazynowania energii z OZE. (Więcej na ten temat w raporcie opublikowanym w 2019 r. przez PGNiG – W kierunku energii przyszłości, PGNiG-Innowacje)
W branży gazowniczej istotnym źródłem odnawialnym może być biometan otrzymywany w wyniku procesu fermentacji biomasy. Powstaje wtedy biogaz, który po oczyszczeniu staje się biometanem. Grupa PGNiG planuje do końca 2030 r. osiągnąć wolumen ok. 4 mld m³ biometanu w polskiej sieci dystrybucyjnej.
W branży gazowniczej istotnym źródłem odnawialnym może być biometan otrzymywany w wyniku procesu fermentacji biomasy. Powstaje wtedy biogaz, który po oczyszczeniu staje się biometanem. Grupa PGNiG planuje do końca 2030 r. osiągnąć wolumen ok. 4 mld m³ biometanu w polskiej sieci dystrybucyjnej.
PERSPEKTYWA 2050 to horyzont czasowy, do którego Unia Europejska ma osiągnąć neutralność klimatyczną
Unia Europejska staje się neutralna klimatycznie. W 2019 r. Komisja Europejska ogłosiła, że chce, aby do 2050 r. Europa stała się neutralna dla klimatu. Zgodnie z życzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej przedstawiona przez Komisję wizja przyszłości obejmuje prawie wszystkie dziedziny polityki UE i jest zgodna z celem porozumienia paryskiego, jakim jest utrzymanie wzrostu temperatury znacznie poniżej 2°C i próba obniżenia tego wzrostu do poziomu 1,5°C. (Więcej tutaj: https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2050_pl).
Liquefied Natural Gas (LNG), czyli ciekły gaz ziemny, jest rodzajem paliwa, które zaczyna odgrywać coraz większą rolę w globalnym, ale także krajowym miksie energetycznym i na który zwraca się szczególną uwagę, jeżeli chodzi o rozwój innowacji. Wynika to z istotnej przewagi Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacjiLNG nad innymi kopalnymi surowcami energetycznymi, a w szczególności z:Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacji
Powyższe zalety powodują, że zainteresowanie LNG rośnie. Trend ten potwierdzają prognozy, które wskazują, że do 2050 r. produkcja sięgnie 630 mln ton rocznie. W stosunku do 2016 r. będzie to wartość niemal trzykrotnie wyższa. Do obszarów technologicznych związanych z Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacjiLNG, na których w najbliższych latach skoncentrowane zostaną prace rozwojowe, należy zaliczyć w szczególności:Liquefield Natural Gas, gaz ziemny w postaci ciekłej, produkowany w wyniku skraplania lub kondensacji